22 желтоқсан 2017 Астанада осал топтардың құқықтарын қорғау туралы зерттеудің нәтижелері ұсынылды

2017 жылдың 22 желтоқсан күні Орталық Азияның Еуразия Қоры мемлекет кепілдік берген заң көмегіне қол жеткізу мәселелерін зерттеу нәтижелерін ұсынды. Еуропалық Одақтың қолдауымен жүзеге асырылған «Қазақстандағы осал топтарға арналған құқықтық көмек жүйесін жетілдіру» жобасы шеңберіндегі зерттеу нәтижелері дөңгелек үстелде жарияланды.

Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаттары, Әділет министрлігінің және Ішкі істер министрлігінің, Қылмыстық-атқару жүйесі департаменті және басқа да ведомстволардың, адвокаттар қауымдастығының, сондай-ақ үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері, адам құқықтарын қорғау мәселелері бойынша сарапшылар Қазақстан Республикасының заңдарында ықтимал осал топтардың жағдайын жақсарта алатын нәтижелер мен мүмкін болатын өзгерістерді талқылады.

Зерттеу Қазақстанның 7 облысында: Алматы, Батыс Қазақстан, Жамбыл, Қарағанды, Павлодар, Оңтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарында халықтың осал топтары үшін мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету қажеттіліктері мен бар кедергілерді талдау мақсатында өткізілді (қиын өмірлік жағдайдағы әйелдер, кәмелеттік жасқа толмағандар, балалар үйлерінің түлектері, сотталғандар).

«Әлсіз топтармен жұмыс істеу – бұл бірінші жыл емес, мен Мемлекеттік әлеуметтік саясат тобының қолданыстағы жүйесінің жетілмегенін көріп жүрмін. Біз халықтың осал топтары үшін әділеттілікке қол жеткізуге кедергі келтіретін кедергілер жағдайын зерттеу және осындай көмекке қаншалықты қажет екенін түсіну маңызды », - деді Талдықорғанның Адам құқықтары жөніндегі орталығының директоры Виктор Тен.

Зерттеу көрсеткендей, қазақстандықтардың құқықтық сауаттылығы төмен деңгейде. Мемлекеттік кепілдендірілген құқықтық көмекке қолжетімділік осал топтардың барлық санаттарына қол жетімді емес. Алайда, белгілі бір топтардың білікті заң көмегін алуына, оның ішінде мемлекеттің қаражаты есебінен қажеттілік бар. Мысалы, балалар үйінің түлектерінің 55%-ы тұрғын үй, зейнетақы, жәрдемақы және мұрагерлік бойынша тегін заңгерлік көмек қажет екенін атап өтті. Түрмеге қамалғандардың көбінде (62%) түрлі құқықтық мәселелерді шешу қажетттілігі бар. Құқықтық ақпараттар беру және мемлекет кепілдік берген құқықтық көмек алуға құқығы бар тұлғалардың тізімі мен мәселелерін кеңейту туындаған мәселелерді уақытылы және толықтай шешуге мүмкіндік береді.

Жоба халықтың осал топтарының құқықтарын қорғау механизмдері мен тәжірибесін жетілдіруге бағытталған, атап айтқанда, егер олар қылмыстық және азаматтық сот төрелігі жүйесінде мемлекет тарапынан ұсынылатын тегін құқықтық көмекке қолжетімділік пен сапаны жақсарту арқылы қатысса.